Rwa kulszowa, ból w lędźwiach, a zespół mięśnia gruszkowatego, czyli ból promieniujący do nogi
Rwa Kulszowa w dziale schorzeń i urazów wędruje na dzień dobry. Myślę, że wiele osób, w tym być może wielu z Was zostało dotkniętych pośrednio lub bezpośrednio przez ten problem.
Najczęściej dotyczy to osób które wiele godzin spędzają przed komputerem, przy biurku siedząc na krzesełku, nie zawsze w sposób właściwy (jeśli tak, polecam dodatkowo artykuł o Ergonomii w pracy przy biurku), lub w samochodzie. Ale nie zawsze, ponieważ bardzo często to po prostu utrzymująca się statyczna pozycja (siedząca, stojąca) wywołuje duże napięcie okolicy lędźwiowej i w konsekwencji problem bólowy.
Warto oczywiście przybliżyć tutaj anatomiczny przebieg struktur odpowiedzialnych za problemy bóle w lędźwiach i nodze. Tak się składa, że każdy odcinek kręgosłupa odpowiedzialny jest za unerwienie poszczególnych partii naszego ciała. I tak:
- Odcinek szyjny (C) unerwia głowę i rękę
- Odcinek piersiowy (TH) unerwia klatkę piersiową
- Odcinek lędźwiowy i krzyżowy (LS) okolica lędźwiowa (poniżej ostatniego żebra), miednica i nogi
Unerwienie
Obszary unerwienia nazywa się Dermatomami. Dają one Fizjoterapeucie możliwość rozpoznania, na którym poziomie kręgosłupa może występować problem (np. ucisk dysku na nerw). w chwili gdy w polu unerwienia danego nerwu występują jakieś zaburzenia (mrowienia, zaburzenia czucia, ból )
Wracając do lędźwi, najczęściej to ucisk na nerw kulszowy wywołuje problemy bólowe wzdłuż przebiegu tego nerwu, ale samo pojęcie rwy kulszowe jest trochę bardziej obszerne. Rwa kulszowa (sciatica) jest to zwrot medyczny, pomagający opisać objawy pochodzące z odcinka lędźwiowego. Nerw kulszowy odpowiedzialny jest za unerwienie segmentów od poziomu L4 (lędźwiowy) do S3(krzyżowy). To o tyle ważne, że w zależności od tego która gałąź ulega uciskowi, objawy mogą występować w różnych częściach nogi.
Najczęstsze przyczyny Rwy kulszowej:
- Przesunięty dysk, bądź przepuklina w obrębie dysku są najpopularniejszymi przyczynami rwy kulszowej. Zarówno przesunięty dysk, jak i jego przepuklina mogą wchodzić w kontakt z korzeniem nerwowym i wywoływać ból w przebiegu unerwienia.
- Procesy degeneracyjne w obrębie dysku, również mogą prowadzić do kontaktu z korzeniami nerwowymi powodującymi ból. Przede wszystkim proces degeneracyjny prowadzi do zmniejszenia funkcji dysku na skutek np. jego spłaszczenia.
- U kobiet ciąża, ma prawo poprzez wysunięcie położenia środka ciężkości do przodu, zmianę sylwetki, pogłębienie lordozy lędźwiowej (wygięcie kręgosłupa do przodu) powodować zwiększenie ucisku na nerw kulszowy
- Zwężenia przestrzeni międzykręgowych
- Guzy
- Urazy mechaniczne np. ucisk na nerw poprzez występujący w danym miejscu krwiak
- Syndrom mięśnia gruszkowatego
Wszystkie sytuacje można szybko podzielić na takie, w których można pomóc bez interwencji chirurgicznej i takie, gdzie już tylko zabieg może skutecznie odbarczyć. Oczywiście gdy dysk jest ewidentnie pęknięty, występują guzy naciekowe, są to sytuacje gdy lepiej powierzyć swoje zdrowie w ręce neurochirurgów. Natomiast w każdym innym przypadku warto zaufać fizjoterapeucie.
Co tu działa najlepiej?
Świetnie w przypadku problemów i rehabilitacji kręgosłupa sprawdza się Metoda McKenzie, czy Mulligan Concept. Przy odpowiednim zdiagnozowaniu kierunku wysunięcia dysku, pacjent otrzymuje szereg ćwiczeń których zadaniem jest przywrócenie na właściwe miejsce dysku. Dochodzi wtedy do centralizacji bólu – wędruje sobie coraz wyżej, aż w końcu w miejscu bezpośredniej przyczyny zanika. Istotny fakt, że samo pozbycie się bólu to nie koniec terapii!
Każdemu pacjentowi z tym problemem mówię, że bezpośrednią przyczyną tego, że bolało, był wysunięty dysk, ale co było przyczyną jego wysunięcia? Najczęściej, osłabienie mięśni, więzadeł wzdłuż kręgosłupa, które nie trzymają kolektywu. Ewentualnie zmniejszona ruchomość odcinka lędźwiowego. Jeśli ból nogi, ból kręgosłupa zniknie, warto zacząć ćwiczenia wzmacniające, by ten problem znów nie wrócił! Większość terapii, dobrze zdiagnozowanych schorzeń, zależy od systematyczności chorych, ponieważ to oni w warunkach domowych, będą wykonywać odpowiednie ćwiczenia.
Doświadczenie pokazuje, że często naprawdę trudne przypadki udaje się wyprowadzić na prostą, dlatego uważam że warto zaufać fizjoterapeucie, bądź po prostu skonsultować!
Syndrom mięśnia gruszkowatego
A co jeśli boli jak nie wiem co, ale ból zaczyna się gdzieś w okolicy pośladka? Być może to wcale nie Rwa kulszowa, a problem z mięśniem gruszkowatym.
Przy mięśniu gruszkowatym chciałbym się zatrzymać. Dlaczego?
Ponieważ większość pacjentów, przychodzący ze stwierdzonym problemem rwy kulszowej, jak później się okazuje, ma problem właśnie z tym mięśniem.
Jak to jest możliwe?
Przede wszystkim samo umiejscowienie mięśnia gruszkowatego. Jego początek znajduje się na powierzchni bocznej kości krzyżowej i wędruje do kości udowej (konkretnie krętarza większego). To mięsień , którego główną funkcja jest rotacja zewnętrzna w stawie biodrowym. Znajduje się on w pobliżu nerwu kulszowego, który w zależności od osobniczej budowy anatomicznej, może przebiegać pod tym mięśniem, a nieraz go przebijać.
Dlatego zbyt duże napięcie grupy mięśni rotujących zewnętrznie biodro, a przede wszystkim mięśnia gruszkowatego, może powodować ucisk, przykleszczenie nerwu kulszowego.
Czym to skutkuje?
Delikatnie mówiąc dyskomfortem. Ból który występuje początkowo w okolicy pośladka, kolejno może uciekać wzdłuż unerwienia do kolana, czy też stopy. Organizm zawsze reaguje w taki sposób, że gdy tylko pojawi się ból, napinają się tkanki miękkie. Oczywiście ich rozluźnienie i rozciągnięcie jest bardzo często kluczowe w przyspieszeniu leczenia. Tutaj bardzo skuteczne okazują się wszelkiego rodzaju ćwiczenia rozciągające mięśnie dla okolicy miednicy oraz uda, a także cała gama zabiegów jakie może stosować fizjoterapeuta. Warto zwrócić uwagę na masaż, czy też nowoczesną fizykoterapię jak fala uderzeniowa, która skutecznie rozbija okolicę napiętych struktur mięśniowych, od razu przynosząc ulgę.
A co jeszcze można z tym całym przyjemnym fantem robić, postaram się na dniach zamieścić!
Copyright © 2016 Łamignat Przemysław Jeziorski. All rights reserved.
Autor: Przemysław Jeziorski
Fizjoterapeuta i dyplomowany terapeuta manualny, dla którego fizjoterapia to nie tylko praca, ale przede wszystkim pasja. W chwilach wolnych od łamania gnatów lubi podróżować i poznawać nowych ludzi.